سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: بیش از 50 درصد معتادان کشورمان متأهل و بیش از 55 درصد معتادان شاغل هستند. ضمن اینکه متأسفانه میزان اعتیاد در بین محیط های کاری هم بالا است.
پرویز افشار در گفت‌وگو با خبرنگار گروه جامعه خبرگزاری فارس درباره تعداد و نوع روانگردان‌های موجود در جهان و ایران گفت: طبق گزارش رسمی سازمان ملل بیش از 450 نوع روانگردان جدید در دنیا وجود دارد که نام آن به صورت اختصاری NPS است.
وی با بیان اینکه 4 دسته مواد مخدر شناخته شده در دنیا وجود دارد، افزود: مواد نارکتیک یا مخدر شامل تریاک، مرفین و مشتقات طبیعی و مصنوعی ناشی از تریاک مانند متادون و...، مواد روانگردان، مواد توهم‌زا و مواد محرک این 4 دسته هستند که از قدیم‌الایام هم وجود داشته‌اند.
وجود 450 نوع مواد محرک جدید در دنیا
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر تصریح کرد: علاوه بر این 4 ماده که هر کدام از آنها چندین ماده زیرمجموعه دارند ماده جدیدی به نام مواد محرک جدید در دنیا ساخته شده که اختصاراً NPS نامیده می‌شود.
وی گفت: در هر گوشه از دنیا مانند چین، مالزی و... مشکلات مختلفی وجود دارد که این ماده با ایجاد تغییرات شیمیایی در مولکول‌های آن ایجاد می‌شود و این تغییرات مولکولی توسط شیمیدان‌‌ها صورت گرفته که استفاده از آن تخریب روانی یا مغزی بسیار زیادی دارد.
افشار گفت: براساس گزارش سازمان ملل 450 نوع NPS غیر از مواد قدیمی در 4 دسته مواد مخدر ذکر شده در دنیا وجود دارد اما این امر عمومیت نداشته که بتوانیم اعلام کنیم تمامی این 4 دسته در دنیا وجود دارد چرا که ممکن است در یک نقطه‌ای یک یا چند دسته وجود داشته باشد اما در نقطه دیگری تعداد دیگری اما در مجموع می‌توانیم بگوییم که این مواد در حال تسری به دیگر نقاط دنیا است.
هیچ نوعی از مواد محرک جدید وارد کشورمان نشده است
وی تصریح کرد: براساس گزارشات رسمی که از تیم‌های درمانگر اعتیاد، تحلیل بازار مصرف، رصد میدانی، گزارش پلیس و پزشکی قانونی درباره گزارش مرگ و میرهای ناشی از مصرف مواد مخدر و نمونه‌برداری انجام شده از اجساد حاکی است که از بین این 450 نوع ماده محرک، هیچ ماده جدیدی به صورت تجاری وارد کشورمان نشده البته ممکن است که یک مسافر از برخی نقاط دنیا این ماده را در جیبش به مقصد ایران حل کرده باشد.
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: ما به هیچ عنوانی غفلتی از ناحیه ورود یکی از 450 نوع ماده مخدر نوع NPS به ایران نباید داشته باشیم لذا باید در آینده این موضوع را همچنان رصد کرده تا در این باره مشکلی به وجود نیاید.
کار پژوهشی برجسته‌ای درباره اقتصاد مواد مخدر در ایران نشده
وی خاطرنشان کرد: ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور تصمیم گرفته که کمیته پیشتازهای این ستاد به کمیته کنترل پیشتازها و مواد صناعی جدید تغییر نام پیدا کند و سامانه رصدی جدید بین اورژانس‌های بیمارستان، مراکز درمان اعتیاد و پلیس ایجاد شود تا آن سامانه اگر ردی از وجود این مواد در کشور یافت سیستم بلافاصله هشدار سریع داده تا ضمن در جریان قرار گرفتن تمامی اعضا اقدامات دیگر انجام شود.
افشار درباره خسارات سالیانه مواد مخدر در ایران افزود: ما در خصوص اقتصاد مواد مخدر کارهای متعدد و متنوعی انجام نداده‌ایم و تنها در 10-15 سال قبل پژوهشی درباره اقتصاد مواد مخدر انجام شده و متأسفانه تاکنون کار پژوهشی برجسته‌ای صورت نگرفته اما 2 سال پیش دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر دستوری مبنی بر انجام کار تحقیقی اساسی و پژوهش وسیع در خصوص اقتصاد مواد مخدر صادر کرد و یکی از محققین به نام هم این کار را با حمایت ستاد مبارزه با مواد مخدر انجام داد اما نتایج آن تاکنون منتشر نشده است.
650 میلیارد دلار سود خالص سالیانه مواد مخدر در دنیا
وی با بیان اینکه گردش مالی مواد مخدر در دنیا بسیار سنگین است، تصریح کرد: حدود 650 میلیارد دلار در طول سال سود خالص مواد مخدر در دنیا است. اما گردش مالی این مواد بین 1500 تا 2 هزار میلیارد دلار در سال است.
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران در کریدور ترانزیتی مواد مخدر از افغانستان به کشورهای بالکان است مطمئناً گردش مالی مواد مخدر و رسوب این مواد باعث بروز صدمات و عوارض جدی برای کشورمان شده است.
افشار خاطرنشان کرد: یکسری از هزینه‌ها و خسارت‌های مواد مخدر در کشورمان پیدا و آشکار و قابل محاسبه است مانند جوانانی که باید بال اجتماع باشند تبدیل به بار اجتماع شده‌اند، مواد مصرفی روزانه معتادان، خسارت بهداشتی به سیستم‌های سلامت و ابتلا به انواع بیماری‌های عفونی، خسارت‌های ناشی از رفتارهای بزهکارانه و مجرمانه که باعث تشکیل پرونده‌های قضایی شده، هزینه‌های نگهداری معتادین در مراکز درمانی و زندان‌ها بخشی از این هزینه‌های آشکار است.
غیر قابل محاسبه بودن خسارت‌های پنهان مواد مخدر در ایران
وی گفت:احساس ناامنی اجتماعی، کاهش سرمایه اجتماعی، احساس عدم حفظ مشارکت‌جوی اجتماعی را به هیچ وجه نمی‌توان محاسبه کرد و این هزینه و خسارت اصلاً به چشم نمی‌آید.
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: میزان خسارت مواد مخدر در کشورمان بسیار بالا است و به همین دلیل طبق دستور مقام معظم رهبری و فرمایش ایشان اولویت اصلی کشورمان باید کاهش آسیب‌های اجتماعی مواد مخدر و در رأس آن اعتیاد باشد.
افشار درباره آمار معتادین تحصیلات تکمیلی به ویژه در بین دانشجویان فوق لیسانس و دکترا گفت:آمار جداگانه‌ای که حکایت از میزان اعتیاد بین دانشجویان فوق‌لیسانس و دکترا باشد نداریم اما طبق آمار سال 1390 و طرح شیوع‌شناسی سال 1394 که هنوز نتایج آن بیرون نیامده توانسته‌ایم براساس تقسیم‌بندی صورت گرفته بین بی‌سواد و کم‌سواد، تحصیلات تا سطح سیکل، تحصیلات تا سطح دیپلم، تحصیلات تا سطح فوق‌دیپلم، تحصیلات تا سطح لیسانس و تحصیلات بالاتر از لیسانس تفکیکی را در خصوص اعتیاد بین افراد داشته باشیم و بر این اساس به هیچ‌وجه در این رده آماری را به صورت جداگانه بین دانشجویان لیسانس و دکترا استخراج نکرده‌ایم.
هیچ کسی در قبال اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی آن مصون نیست
وی با بیان اینکه اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی در همه اقشار بدون استثنا وجود دارد که متأسفانه در بین تحصیلکردگان هم دیده می‌شود، گفت: ما به همه افراد اعلام می‌کنیم که هیچ‌کس تصور نداشته باشد که مصونیتی در قبال اعتیاد و آسیب‌های در اجتماع دارد چرا که ممکن است اعتیاد گریبان پزشک و روانپزشکی که عالم بر مضرات اعتیاد هست را هم بگیرد. ضمن اینکه اعتیاد می‌تواند در بین بازاریان، مهندسان و نظامیان هم وجود داشته است.
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر اظهار داشت: می‌توانیم تخمین بزنیم که وجود اعتیاد بین کسانی که تحصیلات عالیات تکمیلی شامل فوق‌لیسانس، دکترا و فوق‌دکترا دارند هم متأسفانه وجود دارد و این شاخص که اعتیاد خاص افراد بی‌سواد، مجرد و بیکار است در کشور ما نسبت به دنیا متفاوت است.
55 درصد معتادان شاغل هستند
وی تصریح کرد: بیش از 50 درصد معتادین کشورمان متأهل هستند ضمن اینکه بیش از 55 درصد معتادین هم شاغل هستند. همچنین متأسفانه میزان اعتیاد در بین محیط‌های کاری هم بالا است.
افشار اظهار داشت: شاخص‌هایی که در دنیا وجود دارد در ایران متفاوت است چرا که اعتیاد در کشورمان رابطه نزدیکی با بی‌سوادی دارد شاید ما سواد را موضوعی مصون‌کننده و محافظ در برابر اعتیاد می‌دانیم در حالی که چنین چیزی نیست.
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: مهارت‌های زندگی، مهارت‌های حل مسئله، مداخله در بحران، سبک فرزندپروری و موضوعات دیگر را ما باید به افراد مختلف یاد می‌دادیم که البته از آن غفلت شده و تنها در چند سال اخیر به آن پرداخته شده است.
تفاهم برای تدریس درس روان‌شناسی اعتیاد در دانشگاه‌ها
وی درباره تدریس درس روان‌شناسی اعتیاد در دانشگاه‌های مطرح کشور و بین دانشجویان فوق لیسانس و دکترا افزود: تفاهم‌نامه خوبی با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری منعقد شده که این تفاهم‌نامه ناظر بر مداخلات پیشگیرانه و همچنین برحسب مورد مداخله مختصر در افراد دارای مشکل یا مشکل‌ساز در دانشگاه‌ها است.
افشار در همین راستا تصریح کرد: مراکز مشاوره موجود در دانشگاه‌ها اجرای این تفاهم‌نامه را برعهده گرفته‌اند ضمن اینکه بخش دیگری از این تفاهم‌نامه هم ناظر بر تربیت کادر متخصص است که براساس آن کادر متخصص پیشگیری از اعتیاد در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری توسط کارشناسان ستاد مبارزه با مواد مخدر آموزش‌های لازم را می‌بینند که از ابتدای شروع برنامه پنجم توسعه حدود 15 هزار کادر متخصص آموزش‌های لازم را در این خصوص دیده‌اند.
وی گفت: ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در تفاهم‌نامه دیگری پیش‌بینی 2 واحد درسی درباره پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و اعتیاد را به عنوان دروس انتخابی داشته‌اند.
تحصیل 4 دانشجو در رشته پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی با تمرکز بر اعتیاد
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: راهاندازی رشته‌های مرتبط با روان‌شناسی اجتماعی در مقطع دکترا هم براساس تفاهم‌نامه منعقده با وزارت علوم صورت خواهد گرفت ضمن اینکه اخیراً هم برای مقطع کارشناسی ارشد و دکترا هم رشته پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی با تمرکز بر اعتیاد راهاندازی شده که فعلاً در دانشگاه شهید بهشتی جذب دانشجو خواهد داشت.
افشار اظهار داشت: در مقطع دکترا هم موفق شده‌ایم در سال گذشته 4 دانشجو را در رشته پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی با تمرکز بر اعتیاد جذب کنیم و آنها کارهای آکادمیک و تئوری تحصیل‌شان را در دانشگاه گذرانده و کارهای عملی خود را با مراجعه به ستاد مبارزه با مواد مخدر و واحدهای تابعه می‌گذرانند.
وی تصریح کرد: علاوه بر تفاهم‌نامه با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با دانشگاه‌های پیام نور، جامع علمی کاربردی و همچنین دانشگاه‌های تربیت مدرس، علامه طباطبایی، هنر، سوره، خوارزمی و... تفاهم‌نامه‌های 2 جانبه‌ای امضا شده که توانسته کمک زیادی به ما برای اجرای مداخلات پیشگیرانه از آسیب‌های اجتماعی و اعتیاد کند.