يك روانشناس باليني، علل گرايش افراد به مواد اعتيادآور را در پنج محور جسمي، شناختي، اجتماعي، عاطفي و معنوي تقسيمبندي كرد.
دکتر حسین آقا فرشفروش در مصاحبه با روابط عمومی ستاد مبارزه با مواد مخدر عوامل گرایش جوانان به سمت مواد مخدر و اعتیاد را 5 محور عنوان کرد و گفت: محور اول "جسمی" است، وقتي نیازهای جسمی رو به تکرار باشند بعد از مدتي خودشان را به سمت دیگری نشان میدهند؛ مثلا فرد هر روز نمیتواند یک نوع غذا بخورد زیرا این تکرار هر روزه باعث ساختارشکنی در سلولهای مغزی میشود.
وی تصريح كرد: سلولهای مغز طوری آفریده شدهاند که نمیتوانند یکنواخت باشند. اين یکنواختی جسم، ذهن و روابط اجتماعی باعث میشود مغز ساختارشکنی کند. بنابراین یکی از دلایل گرایش به مواد مخدر ساختارشکنی مغز است.
این استاد دانشگاه بیان داشت: محور دیگر گرایش به مواد مخدر "شناختی" است. شناخت به معنای مجموعه فرآیندهای عالی ذهن میباشد مثل تفکر، اراده، ادراک و توجه. اگر در این موارد یکنواختی باشد و معلم و استاد مطلب نو، جدید و کاربردی برای گفتن نداشته باشد مطمئنا فکر و ذهن به دنبال ساختارشکنی میرود.
فرش فروش ادامه داد: ناآگاهی که در جوان وجود دارد باعث میشود وی به دنبال موارد جدید برود با وجودی که هیچ اطلاعاتی از آنها ندارد، معتقدم یکی از دلایل گرایش به مواد مخدر کنجکاوی است؛ زیرا کنجکاوی یک فرآیند ذهن محسوب ميشود.
وي در ادامه؛ محور سوم گرایش به اعتیاد را "اجتماعی" خواند و گفت: اغلب جوانان به خصوص در اواخر دوران نوجوانی به براي كسب استقلال، ا از خانواده فاصله میگیرند و سپس این فاصله را با دوستان خود پر میکنند. دوستان نیز همیشه گروه هاي كوچك و حتي حق عضویت دارند، این حق عضویت هر چیزی میتواند باشد مثلا در گروهی حق عضویت یک پاکت سیگار است یا یک قلیان یا دورهمیهایی که مصرف مواد الکلی یا مخدر داشته باشد و همین باعث گرایش جوانان به مواد مخدر میشود.
این روانشناس بالینی تاکید کرد: اگر فاصله گرفتن از خانواده و نزدیک شدن به اجتماع، به درستي توسط خانواده مدیریت نشود عواقب بدی را در پی دارد.
آقا فرش فروش همچنين یکی دیگر از محورهای اصلی گرایش به مخدرها را "عاطفی" برشمرد و بيان داشت: ممکن است یک سری خلاءهای عاطفی به طور طبیعی در خانواده پیش آید، بچهای که بزرگ میشود خواستههایی دارد که والدین با این خواستهها به هر علتی مخالف هستند. همین مخالفتها، کدروتها و رنجشهای روانی زيادي را پیش میآورد و به استقلال وی صدمه میزند. جوان برای یافتن این موارد به فضاهای جدید مثل فضای مجازی روی میآورد.
فرش فروش ادامه داد: در این محیط، فرد احساس استقلال مي كند زیرا کسی به او باید و نباید نمیگوید، در محیطی مثل اینستاگرام فرد هر طور که دوست دارد خود را معرفی میکند و به نمایش میگذارد، افراد در این محیطها معمولا با تعریف و تمجید بقیه روبرو میشوند؛ بنابراین گاهی در همین محیطهای مجازی ممکن است با افرادی که سوء مصرف مواد دارند آشنا و به علت دوری از خانواده به سمت اعتیاد کشیده شوند.
وی محور آخر را "معنوی" خواند و گفت: وقتی ایمان سست شود اولین اتفاقی که میافتد این است که قبح گناه شكسته ميشود و جوان رفاقت با مواد مخدر را به رفاقت با خدا و اهل بیت ترجیح میدهد و از دنیای حقیقی فاصله میگیرد. پس بايد باورهاي مذهبي در جوانان تقويت شود.
اين استاد دانشگاه افزود: دشمن با طراحي اتاق فکرها، از کارشناسانی خبرهاي براي كشاندن جوانان جوامع بشري به سمت اعتياد استفاده میکنند و همواره به دنبال آن است که بداند جوانان یک کشور، به چه چیزهایی از لحاظ فکری نیاز دارند، چگونه ميتوان مغزشان را شستشو داد، لذا معتقدم برای مقابله، پیشگیری و مصونسازی جوانان کشور از شر این اتاقهای فکر، همه دستگاهها باید در کنار هم و پر قدرت تلاش کنند و از هیچ کوششی دریغ نکنند.
وي افزود: همچنین دولت و مسئولین با بسترسازی و فراهم آوردن شرایط نشاط اجتماعی از طریق امکانات ورزشی و شرایط تفریحی مناسب میتوانند از فشار و نگرانی در همه اقشار به خصوص جوانان بکاهند و باعث افزایش حس رضایت و اعتماد به نفس در آنان شوند و با شناخت و شکوفایی توانمندی های جوانان در پیشگیری و مقابله با اعتیاد و آسیب های اجتماعی پیش قدم باشند.
منبع: روابط عمومی ستاد مبارزه با مواد مخدر97.05.22