راههای ترک سیگار سریع عموما بستگی به اراده فرد دارد. در حال حاضر در بسیاری از تبلیغات اینترنتی راههای ترک سیگار سریع را مشاهده میکنیم. واقعیت این است که عامل اصلی در ترک سیگار آمادگی روحی شخص میباشد زیرا اعتیاد جسمانی به سیگار، سخت نیست و به عبارتی مصرف سیگار تأثیر اعتیادآور شدیدی بر بدن ندارد. البته این ادعا را در ادامه مطلب با مستندات علمی برای شما ثابت میکنیم. پیش از این لازم است درباره راههای ترک سیگار سریع کمی دقیقتر فکر کنید زیرا بسیاری از روشهای پیشنهادی برای ترک سیگار، خود دردسرها و عوارض جانبی خواهند داشت. میتوانید این مطلب را مطالعه کرده و چشم انداز دقیقتری در این باره داشته باشید.
تاریخچه مصرف سیگار
تاریخچه مصرف سیگار به زمان کشف قاره آمریکا باز میگردد. زمانی که اولین دریانوردان به بومیان آمریکا برخوردند، مشاهده کردند که آنها، تنباکو را بوسیله لولههایی از جنس برگ دود کرده و استنشاق میکنند. مهاجران تنباکو را مصرف کرده و مقدار زیادی از آن را به اروپا بردند. در اروپا هم تنباکو با استقبال مواجه شد. به این ترتیب مهاجران در آمریکای مرکزی شروع به کشت سیگار کرده و تنباکوی برداشته شده را به اروپا انتقال میدادند. با این حال سیگار به شکل امروزی برای اولین بار در سال ۱۹۰۲ و با برند Camelبه بازار آمد و بسیار سریع محبوب شد. کمی بعد پزشکان و محققان ثابت کردند که یکی از مهمترین دلایل ابتلا به سرطان، مصرف سیگار میباشد. به دنبال انتشار اخبار در این باره، نگرانیهایی بین مصرف کنندگان بوجود آمده و خرید سیگار کاهش پیدا کرد. در دهههای ۵۰ تا ۷۰ کمپانیهای مرتبط با سیگار، برای تبلیغات از ستارههای سینِما و مدلهای سینِما استفاده میکردند که همین تبلیغات دوباره به محبوب شدن سیگار کمک کرد. نهایتاً تقریباً در همه کشورهای جهان، سیگار در دسترس است و طرفدار دارد. در سالهای گذشته، دولتها متوجه شدند که مصرف سیگار و بروز بیماریهایی مانند سرطان باعث بوجود آمدن هزینههای سرسام آور در بودجه گذاری بهداشت و سلامت کشور میشوند. از این رو کشورهایی مانند استرالیا تبلیغات سیگار را در تمام رسانهها، ممنوع کردند و همچنین مالیات سنگینی برای تجارت سیگار در نظر گرفتند. خوشبختانه قیمت سیگار برای مصرف کننده در این کشورها افزایش پیدا کرده و تعداد مصرف کنندهها تا حدی کم شد. در کشور خودمان هم تبلیغات سیگار ممنوع است ولی مالیات سنگینی برای تجارت سیگار وجود ندارد. همچنین قیمت نهایی برای مصرف کننده بالا نیست و این کالا به راحتی قابل تهیه و خرید است. بدیهی است که میزان بیماریهای مرتبط با سیگار هم در کشور افزایش داشته و مخارج زیادی برای بودجه سلامت و بهداشت بوجود میآورد.
تأثیرات سیگار بر سلامتی
تأثیرات سیگار بر سلامتی در حال حاضر برای مصرف کنندگان و پزشکان کاملاً مبرهن است. به صورتی که ۲۲ درصد از کل مرگ و میرهایی که به خاطر ابتلا به سرطان، اتفاق میافتند ناشی از مصرف سیگار میباشند. میتوان گفت سیگار عامل اصلی ابتلا به سرطانهای ریه، پانکراس و حنجره است. همچنین بیماریهای مزمن و جدی دیگری را در رابطه با قلب، زبان و کبد بوجود میآورد. به علاوه مصرف سیگار ریسک سکتههای قلبی و مغزی را هم افزایش میدهد. توجه داشته باشید که بر اساس آمار، میزان مرگ و میر به دلیل مصرف سیگار در قرن گذشته به ۱۰۰ میلیون نفر میرسد در حالی که تلفات ایدز، سل، تصادفات رانندگی، خودکشی بسیار کمتر از این تعداد است. در مطلب حاضر بر موضوع اصلی ترک سیگار تمرکز داریم برای همین با ارائه آمار بیماریها و مضرات مصرف سیگار قصد داریم که یکی از انگیزههای لازم برای ترک سیگار بوجود بیاید. پس فعلاً این ارقام را در خاطر داشته باشید و وقتی راه حلهایی برای ترک سیگار ارائه دادیم از آنها برای تقویت اراده خود استفاده کنید.
عملکرد سیگار
عملکرد سیگار و به طور کلی عامل تأثیر گذار و اعتیادآور سیگار، ماده نیکوتین است. نیکوتین یک ترکیب آلی نیتروژن دار است که ۵ درصد از ماده خشک تنباکو را تشکیل میدهد. نیکوتین یک زهر تاثیرگذار بر سیستم عصبی است و در مقادیری برای حشره کشها از آن استفاده میشود. تنها بعد از ۷ ثانیه که اولین پک را به سیگار زدید نیکوتین به مغز میرسد و باعث ترشح هورمون دوپامین شده و در مصرف کننده احساس شادی زودگذری را بوجود میآورد. کمتر از دو ساعت بعد از ترشح دوپامین، احساس شادی از بین میرود و فرد برای تمرکز و یا تجربه دوباره شادی نیاز به مصرف دارد. به این ترتیب میتوانیم توجیهی برای اعتیاد روانی و جسمی سیگار بدست بیاوریم. درست است که مقادیری از دوپامین باعث بروز هیجان و یا شادی میشود ولی تحقیقات ثابت کرده که مصرف سیگار و آزاد شدن دوپامین وقتی به کرات انجام شوند باعث بروز حالاتی مانند خستگی و نهایتاً افسردگی شده و این مضرات سیگار تنها از دید اعتیاد و روانی میباشد. میدانیم که تنباکو به همراه کاغذ سیگار دود شده و وارد ریه میگردد که دود حاصل دارای مواد سمی بسیاری است. همچنین تحقیقات جدید نشان میدهند که ماده نیکوتین به تنهایی خواصی سرطانزا دارد و از دفع سلولهای ناکارآمد جلوگیری میکند. از مهمترین عوارض مصرف سیگار در اندازه زیاد میتوانیم به از بین رفتن اشتها اشاره کنیم. به علاوه فراموش نکنید که فرد سیگاری برای تجربه حس آرامش هر بار باید مقدار بیشتری نیکوتین به بدن خود برساند و در نهایت که تبدیل به یک سیگاری قهار شد، تنها به دلیل اعتیاد جسمی و روانی نمیتواند سیگار را ترک کند در حالی که دیگر مصرف آن، آثار لذت بخشی به همراه ندارد.
جالب است بدانید که تنها ۳۰ تا ۶۰ میلی گرم از نیکوتین میتواند یک انسان بزرگسال را از پا در بیاورد حال آنکه تأثیر کشنده کوکایین، در اندازه یک گرم بروز میکند!
تصمیم به ترک سیگار
ترک سیگار مهمترین و بهترین تصمیمی است که یک مصرف کننده باید بگیرد. تفاوتی ندارد که تا چه اندازه سیگار میکشید، حتماً تا این قسمت از مطلب متوجه شدهاید که عوارض آن جبران ناپذیر بوده و در صورت استمرار مصرف، عواقب بدی پیش روی شما است. یکی از مهمترین نکات درباره ترک سیگار این است که بدانید اعتیاد جسمی آن بسیار ناچیز است. برای اثبات این ادعا، تحقیقات بسیاری آنجا شده و ثابت شده است که تنها چند ساعت پس از ترک سیگار، بدن عملکرد بهتری پیدا میکند، ضربان قلب و فشار خون به حالت عادی بر میگردد و ظرفیت ریه افزایش مییابد. میدانید که مصرف سیگار باعث ایجاد التهاباتی در نای میشود که تنها چند ساعت بعد از ترک سیگار، این التهابات، آرام شده و نای شروع به بازسازی سلولهای تخریب شده میکند. درست است که ترک سیگار یک اقدام مهم و مشکل است ولی بهتر است با در نظر گرفتن وضعیت اعضای بدن خود هر چه زودتر جلوی ضرر را بگیرید.
اینکه ترک سیگار برای شما تا چه حدی مشکل است به عوامل زیر بستگی دارد:
- چند نخ سیگار در شبانهروز استفاده میکنید.
- تعداد افراد سیگاری که با آنها در شبانهروز در ارتباط هستید.
- عواملی که شما را به سمت مصرف سیگار سوق میدهند.
قطعاً ترک سیگار برای فردی که تنها ۵ نخ در روز دود میکند، آسانتر از شخصی است که دو تا سه پاکت مصرف دارد. اگر تعداد سیگارهایی که مصرف میکنید کم است میتوانید یکباره مصرف را کنار بگذارید ولی اگر تعداد بالا است توصیه میکنیم بر اساس یک الگوی منظم، این تعداد را کاهش داده تا بالاخره آن را قطع کنید. در ادامه در این باره بیشتر توضیح میدهیم.
عامل مهم بعدی، تعداد افرادی هستند که در اطراف شما سیگار مصرف میکنند. برای مثال ترک سیگار برای شخصی که در محل کار خود با افراد سیگاری زیادی در ارتباط است، کمی مشکلتر خواهد بود زیرا مشاهده مصرف سیگار در دیگران، هر بار باعث لغزش شده و یا فرد را در تصمیم خود سست میکند. برای حل این مشکل راهکارهایی وجود دارند که در ادامه شرح میدهیم.
در آخر مهمترین و موثرترین عامل، دلایلی هستند که شما را به مصرف سیگار سوق دادهاند یا این عادت را تقویت کردهاند. بهتر است چند دقیقه وقت بگذارید و این دلایل را برای خود دسته بندی کنید. در بسیاری از موارد، اولین دلایلی که باعث مصرف سیگار شدند، مهمترین آنها هستند. برای مثال معاشرت با دوستان سیگاری، وجود اضطراب در زندگی، عدم تمرکز و... این دلایل را برای خود یادداشت کنید و بر اساس راه حلهایی که در ادامه میگوییم جایگزین مناسبتری برای سیگار انتخاب نمایید.
تغییرات بدن پس از ترک سیگار
تغییرات بدن پس از ترک سیگار بسیار امیدوارکننده هستند و با تمرکز بر آنها میتوانید انگیزه خوبی برای ترک داشته باشید. ۲۰ دقیقه بعد از آخرین سیگاری که مصرف کردهاید، ضربان قلب و فشارخون کاهش مییابد. ۱۲ ساعت بعد از آخرین سیگار، مونواکسید خون کاهش یافته و اکسیژن آن افزایش پیدا میکند. ۴۸ ساعت بعد از ترک، حس چشایی و بویایی به حالت عادی برمیگردد زیرا همانطور که میدانید افراد سیگاری، شامه قوی ندارند و طعم غذاها را صد در صد حس نمیکنند. پس از دو هفته که سیگار را ترک کردید جریان خون تا حد زیادی نرمال شده و ظرفیت ریه افزایش پیدا میکند. یک ماه بعد از آخرین سیگار، ریههای شما شروع به بازسازی میکنند. از این سطح که پیش بروید و سیگار مصرف نکنید، سرفهها کاملاً از بین رفته و صدا صافتر میشود. یک سال پس از ترک، احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی به نصف میرسد. ۵ تا ۱۵ سال پس از قطع مصرف، احتمال سکته مغزی در شما، مانند یک فرد غیر سیگاری خواهد بود. به همین صورت، هر چقدر از مصرف سیگار دور باشید، بدن عملکرد بهتری پیدا میکند.
پیشنهاد میکنیم کمی به این موضوع فکر کنید که بدن شما، بهترین دوست شما است. با قطع سیگار، بدن فرصت سلامتی دوباره را بوجود میآورد. از اینها گذشته، سیستم ریه برای تنفس اکسیژن ساخته شده و با هر گونه دود و مواد سمی دچار مشکل میشود.
راههای ترک سیگار
راههای ترک سیگار شامل اقداماتی هستند که به فرد کمک میکند تا مصرف نیکوتین را کاهش داده و نهایتاً قطع کند. ۷۰ در صد از سیگاریها به ترک سیگار تمایل دارند ولی اینکه چند نفر اقدام به ترک کرده و موفق میشوند، موضوع دیگری است. قبل از این گفتیم که اعتیاد جسمی به سیگار ناچیز است و باید اعتیاد روانی را جدیتر بگیریم. راههای ترک سیگار بر همین اساس به چند دسته تقسیم میشوند. میتوانید یک یا چندین راه حل را به کار بگیرید تا در ترک سیگار موفق شوید. فراموش نکنید که مهمترین عامل برای ترک سیگار یا ترک هر عادت منفی دیگری، بستگی به اراده شما دارد.
ترک سیگار تنها با تکیه بر اراده
ترک سیگار تنها با تکیه بر اراده از مهمترین و کارآمدترین راههایی است که برای ترک سیگار پیشنهاد میشود. فرد با مطالعه و تفکر درباره مضرات سیگار به بینش و باور کافی میرسد که خود را ملزم به ترک میداند. این راه موثرترین و سادهترین راه پیش روی شما است. در قدم اول دلایلی که باعث مصرف سیگار و تداوم این عادت شدهاند را یادداشت کنید، سپس سعی کنید برای حل این مشکلات از یک جایگزین مثبت استفاده کنید. برای مثال اگر عادت کردهاید که سیگار بین انگشتان شما باشد، از تسبیح یا گویهای آرامش استفاده کنید. میتوانید تنقلات سالم و بیضرر مانند آجیل یا قطعات کوچک سبزیجات را در ظروفی همراه خود داشته باشید و با هر هوس سیگار آنها را مصرف کنید. اگر اضطراب یا عدم تمرکز دارید میتوانید از تمرینهای مدیتیشن یا کمک یک روانکاو استفاده کنید. سعی کنید معاشرت خود با افراد سیگاری را کاهش دهید و در صورت مصلحت به آنها اعلام کنید که در حال ترک هستید. به محیطهایی که سابقاً برای مصرف سیگار به آن میرفتید، مراجعه نکنید. ورزش را در برنامه روزانه خود قرار دهید و بهبود سیستم بدن خود را مشاهده کنید. اگر سیگار بر دندانها و ظاهر شما تأثیر گذاشته، آنها را درمان کنید و به آراستگی ظاهر خود اهمیت بدهید. همیشه لباس و تنفس افراد سیگاری، بویی ناخوشایندتر از خود سیگار دارد، با یادآوری این نکته، انگیزه خود را افزایش دهید. اگر به این روش ساده قصد دارید سیگار را ترک کنید و میزان مصرف شما خیلی بالا است، پیشنهاد میکنیم حتماً با یک پزشک مشورت کنید، گاهی قطع یکباره نیکوتین، بدن را دچار شوک میکند. همچنین میتوانید مصرف را کاهش داده و نهایتاً قطع کنید.
ترک سیگار با سیگارهای الکتریکی
ترک سیگار با سیگارهای الکتریکی به این صورت است که مقادیری از نیکوتین به بدن مصرف کننده میرسد ولی دود و مواد سمی موجود در تنباکو در این روش حذف میگردد. پس خطر ابتلا به سرطان کاهش یافته ولی به دلیل وجود نیکوتین همچنان ریسکهایی وجود دارد به علاوه با انتخاب این روش شما همچنان وابسته به نیکوتین بوده و به سیگار الکتریکی عادت میکنید و به طور کامل پاک نیستید.
ترک سیگار با دارو
ترک سیگار با دارو به کمک داروهایی مانند بوپروپیون یا سایتیزین انجام میشود. این داروها به مصرف کننده کمک میکنند که اثرات ترک نیکوتین را راحتتر تحمل کنند. برای ترک سیگار با دارو حتماً باید از یک پزشک کمک بگیرید زیرا این داروها مستقیماً بر سیستم اعصاب و مغز تأثیر دارند. به علاوه در این روش، راه حلی برای درمان اعتیاد روانی سیگار وجود ندارد.
ترک سیگار با آدامس، پوشانه پوستی و افشانه
ترک سیگار با آدامس، پوشانه پوستی (چسب حاوی نیکوتین) و افشانه (اسپری حاوی نیکوتین) نیز ممکن است. در تمام این موارد، مقداری نیکوتین به بدن میرسد که جایگزینی برای مصرف سیگار است و عوارض خطرناک آن را ندارد. در این روش هم راه حلی برای درمان اعتیاد روانی به سیگار وجود ندارد و مانند سیگار الکتریکی عمل کرده و شما را کاملاً از شر نیکوتین راحت نمیکند. میتوانید از این روشها برای مدتی موقت استفاده کنید و در کنار آن حتماً راهکارهای ذهنی و رفتاری را انجام دهید. توجه کنید که تمام این مواد باید از دسترس کودکان دور باشند زیرا به دلیل چثه کوچکتر، مصرف میزان اندک نیکوتین هم ممکن است باعث مرگ و میر شود.
آدامس نیکوتین
چسب نیکوتین
اسپری نیکوتین
اشتباهاتی در ترک سیگار
اشتباهاتی در ترک سیگار رخ میدهد که لازم میدانیم در این قسمت از مطلب درباره آنها صحبت کنیم. قرار است با ترک سیگار سلامت بدن خود را بهبود دهید و همچنین در مسیر زندگی سالم قرار بگیرید بنابراین باید مراقب باشید که در راه ترک سیگار دچار یک عادت مخرب دیگر نشوید و سیگار را با جایگزین مثبت ترک کنید. برای مثال در کشور ما بسیاری بعد از ترک سیگار به مصرف قلیان روی میآورند که تحقیقات ثابت کرده مضرات آن کمتر از سیگار نیست و در مواردی حتی خطرناکتر نیز میباشد. زیرا دود ناشی از سوختن زغال هم وارد ریه میشود و تأثیرات سمی فراوانی دارد. در نمونهای دیگر از اشتباهات میتوانیم به جایگزین کردن سیگار با تنقلات ناسالم اشاره کنیم. افرادی که دچار اضطراب هستند ممکن است بعد از ترک سیگار، عادتهای بد غذایی و یا پرخوری را جایگزین کنند که آن هم به نوبه خود، تأثیرات منفی زیادی بر سلامت شما دارد.