وابستگی به شیشه (مت آمفتامین) یک مشکل جدی در حوزه سلامت عمومی، با عواقب عمده پزشکی، روانپزشکی، اقتصادی و قانونی است. محققان با توجه به مکانیسم های مختلف عصبی دخیل در وابستگی به مت آمفتامین، چندین روش دارویی را پیشنهاد کرده اند.
بهترین قرص برای ترک شیشه
در گذشته انواع داروها نتوانسته اند اثربخشی مطلوبی در کارآزمایی های بالینی نشان دهند و از جمله این داروها می توان به دوپامین (آریپیپرازول) ، گاباژنتیک (گاباپنتین) و سروتونرژیک ( ایندانسترون ، میتازاپین) و مسکن هایی مثل نوافن اشاره کرد. سه کارآزمایی کنترل شده با دارونما (داروی تلقین) با استفاده از مودافینیل، بوپروپیون و نالترکسون نتایج مثبتی در کاهش مصرف آمفتامین یا مت آمفتامین نشان داده اند.
معضلی به نام اعتیاد به شیشه
مت آمفتامین که در حال حاضر یک مشکل مهم مواد مخدر در شرق و جنوب شرقی آسیا و در آمریکای شمالی در یک دهه گذشته است، اکنون بخش عمده ای از مشکلات مواد مخدر در اروپا، به ویژه در کشورهای اروپای شرقی (جمهوری چک ، اسلواکی) را نیز به خود اختصاص داده است. در ایران هم مشکل مصرف مت آمفتامین به خصوص در رده سنی بین سیزده تا سی و پنج سال بسیار بالاست. شیوع مصرف مت آمفتامین به طور عموم در برخی از گروه های اجتماعی و به خصوص در گروه های سنی جوانان به طور قابل توجهی بالا است. شیشه (متامفتامین) به اشکال مختلفی مانند نمک خالص هیدروکلراید کریستالی خالص یا پودری یا همانند قرص های فرمول دار موجود است. روش های مصرف این ماده ی مخدر عبارتند از: داخل بینی، استنشاق ریوی، تزریق و مصرف خوراکی. تأثیرات استفاده از مت آمفتامین شامل سرخوشی و بسیاری از اثرات تحریکی مشابه با کوکائین است، اما ممکن است این تأثیرات بسیار طولانی تر بماند.
اثرات شیشه (مت آمفتامین)
مت آمفتامین اثرات متعددی در سیستم عصبی مرکزی اعمال می کند و با افزایش غلظت سیتوپلاسمی دوپامین و سروتونین و همچنین نوراپی نفرین، آدرنالین و هیستامین به عنوان یک تسریع کننده بسیار قوی مونوآمین ها عمل می کند و با كاهش بیان انتقال دهنده دوپامین در سطح سلول فعالیت مونوآمین اکسیداز را مهار می کند و فعالیت تیروزین هیدروكسیلاز را افزایش می دهد.
مطالعات روی داروی ترک اعتیاد شیشه Naltrexone
یک مطالعه جدید توسط محققان یو سی ال آ نشان داده است که نالترکسون ، دارویی که برای درمان اعتیاد به الکل استفاده می شود، ممکن است یک درمان امیدوار کننده برای ترک اعتیاد به شیشه (مت آمفتامین) باشد. لارا ری، استادیار روانشناسی یو سی ال آ، مدیر آزمایشگاه اعتیاد UCLA و نویسنده اصلی این تحقیق جدید گفت: "نتایج به دست آمده به همان اندازه که امیدوار بودیم موفقیت آمیز بود."
این مطالعه، که در مجله نوروسایکو فارماکولوژی منتشر شد، برای اولین بار در ایالات متحده آمریکا نالترکسون را برای درمان اعتیاد به مت آمفتامین ارزیابی کرد. محققان تعدادی مرد و زن را كه به طور متوسط سه تا چهار روز در هفته از مت آمفتامین استفاده می کردند را آنالیز كردند.
در طی مدت چهار روز اقامت در بیمارستان، به هر فرد نالتركسون داده می شد. در دو روز اول 25 میلی گرم، 50 میلی گرم در روزهای سه و چهار و هم چنین به صورت روزانه دارونما به آنها داده می شد. ده روز بعد، افراد برای ارزیابی مجدد به مدت چهار روز در بیمارستان بستری شدند. به کسانی که نالترکسون را قبلاً مصرف کرده بودند ، دارونما داده شد و بالعکس. در آخرین روز از مراجعه به بیمارستان، به همه شرکت کنندگان دوزهای داخل وریدی مت آمفتامین تجویز شد. سه ساعت بعد، محققان سؤال كردند كه آنها چه احساس می كنند و چقدر بیشتر از این دارو می خواهند.
دانشمندان دریافتند كه نالتركسون باعث كاهش هوس افراد نسبت به مت آمفتامین می شود و باعث می شود كه تحریک پذیری نسبت به مت آمفتامین در آنها كمتر شود. ضربان قلب افراد و نبض در هر دو گروه از شرکت کنندگان که به آنها دارونما داده شده بود به میزان قابل توجهی بالا بود. علاوه بر این، شرکت کننده هایی که نالتراکسون مصرف می کردند، در هنگام ارائه دارویی خود نسبت به افرادی که دارونما دریافت می کردند، ضربان قلب و پالس پایین تری داشتند.
ری گفت که نتایج حاکی از آن است که نالترکسون اثرات مخرب دارو را کاهش می دهد، افرادی که از نالترکسون استفاده می کنند، مت آمفتامین را لذت بخش نمی دانند و بسیار کمتر تمایل به مصرف آن دارند.
نالترکسون به خوبی تحمل می شود و عوارض جانبی بسیار کمی دارد. محققان دریافتند که زن و مرد هر دو با مصرف نالتروکسون کمک گرفتند، اگرچه تأثیر مثبت بر آقایان اندک اندک بود. فرقی نمی کند که به شرکت کنندگان در اولین اقامت در بیمارستان نالترکسون داده شود یا در اقامت دوم آنها. نالترکسون با مسدود کردن گیرنده های مواد افیونی در مغز کار می کند. ری گفت: در مطالعات قبلی، مصرف نوشیدنی الکلی در افرادی که تحت درمان الکلی با نالتركسون هستند، کمتر گزارش شده است.
نالترکسون در ایران
در ایران هم آزمایشات متعددی برای پیدا کردن روش های موثر ترک اعتیاد به شیشه انجام شده است که استفاده دارویی از نالترکسون یکی از آنها می باشد، ولی قبل از شروع درمان با این داروی ترک شیشه، بیمار یا معتاد باید آزمایشات مخصوص به میزان تحمل این دارو در بدن را انجام دهد، زیرا که این دارو ممکن است برای همه به یک شکل عمل نکند. اختلال در مصرف شیشه یک بیماری روانی جدی است و طبق مطالعات بالینی استفاده صحیح از داروی نالترکسون می تواند کمک بسزایی در کاهش اعتیاد به این ماده افیونی داشته باشد.